Nhằm đưa cuộc kháng chiến tiến lên bước mới, tháng 6/1950, Ban Thường v�?Trung ương Đảng ch�?trương m�?Chiến dịch Biên giới. Yêu cầu của chiến dịch là tiêu diệt một b�?phận sinh lực địch; giải phóng vùng biên giới Cao Bằng; thu hẹp phạm vi chiếm đóng của địch; m�?rộng và củng c�?căn c�?địa Việt Bắc, tiến tới giành quyền ch�?động chiến lược trên chiến trường chính. Tháng 7/1950, theo quyết ngh�?của Ban Thường v�?Trung ương, B�?Ch�?huy và Đảng ủy Mặt trận Biên giới được thành lập do đồng chí Võ Nguyên Giáp, Ủy viên Thường v�?Trung ương Đảng, B�?trưởng B�?Quốc phòng trực tiếp làm Ch�?huy trưởng kiêm Bí thư Đảng ủy mặt trận; đồng chí Trần Đăng Ninh, Ủy viên Trung ương Đảng làm Ch�?nhiệm Tổng cục cung cấp (ph�?trách công tác hậu cần của chiến dịch).

Cùng với các tỉnh trong c�?nước, Đảng b�?và nhân dân Cao Bằng đã nhận thức rõ v�?trí và trách nhiệm của mình trong chiến dịch này. Ban huy động dân công cấp tỉnh, huyện, xã được thành lập gồm trên một nửa s�?cán b�? Với khẩu hiệu “Tất c�?cho chiến dịch toàn thắng�? Đảng b�?đã lãnh đạo huy động 78.224 người, trong đó hai phần ba là ph�?n�?với 1.340.748 ngày công phục v�?cho chiến dịch. Đông đảo nhân dân thuộc các dân tộc �?vùng xa xôi hẻo lánh như Bảo Lạc, Nguyên Bình cách xa mặt trận hàng chục ngày đường cũng vui v�?xuống núi hăng hái đi dân công phục v�?tiền tuyến. Nếu tính t�?đầu năm 1950, Cao Bằng huy động tới 5,7 triệu ngày công phục v�?vào s�?nghiệp kháng chiến, bình quân mỗi lao động đã đóng góp trên 100 ngày công; chưa k�?trên 20.000 nam n�?thanh niên các dân tộc tham gia b�?đội trực tiếp chiến đấu ngoài chiến trường. Ngoài sức người, Cao Bằng còn huy động được 2.346 tấn gạo, trên 120 tấn thực phẩm phục v�?chiến dịch. Đây là một cuộc động viên lớn nhất t�?khi bước vào cuộc kháng chiến đến nay.

Nhiệm v�?quân s�?do B�?Ch�?huy chiến dịch giao cho b�?đội địa phương tỉnh là: Chặn quân địch vào phía Án Lại, Nước Hai, Bản Tấn; chặn đường rút lui v�?phía Bắc Kạn, Đông Khê; truy kích và tiêu hao địch; chặn đường tiếp t�?hàng không của chúng; khi mặt trận Đông Khê n�?súng thì �?th�?xã cùng n�?súng phối hợp. B�?đội địa phương còn được giao nhiệm v�?bảo v�?toàn b�?kho tàng trên các trục đường giao thông chính đ�?phục v�?cho chiến dịch.
 

Cuối tháng 8, đầu tháng 9/1950, Ch�?tịch H�?Chí Minh lên Cao Bằng. Đây là lần th�?tư Người tr�?lại Cao Bằng. Tại căn c�?Lam Sơn, Ch�?tịch H�?Chí Minh đã nghe báo cáo của Ban Thường v�?Tỉnh ủy và Người đã cho những ch�?th�?quan trọng. Sau đó, Người đến S�?ch�?huy chiến dịch và nghe B�?Ch�?huy chiến dịch báo cáo tình hình. Người kiểm tra k�?hoạch tác chiến, xem xét công tác chuẩn b�?hậu phương, theo dõi kịp thời diễn biến của chiến dịch, góp những ý kiến ch�?đạo và động viên cán b�? b�?đội, dân công. Ch�?tịch H�?Chí Minh lên đài quan sát của mặt trận trên đỉnh núi Báo Đông, Người đã làm bài thơ “Lên núi�?nổi tiếng: Chống gậy lên non xem trận địa/Vạn trùng núi đ�?vạn trùng mây/Quân ta th�?mạnh nuốt Ngưu Đẩu/Th�?diệt xâm lăng lũ sói cầy.

Tin Ch�?tịch H�?Chí Minh ra trận đã gây xúc động mạnh m�?trong lòng cán b�? chiến sĩ, đặc biệt là đối với nhân dân các dân tộc Cao Bằng. Bác H�?ra trận là biểu hiện ý chí quyết thắng quân địch cao nhất của Đảng và nhân dân ta. Khắp mặt trận, quân và dân nô nức thi đua lập công, phấn khởi tin tưởng vào thắng lợi.

Đúng 6 gi�?sáng ngày 16/9/1950, ta n�?súng đánh Đông Khê m�?màn chiến dịch. Đông Khê, một căn c�?quan trọng của địch cách Thất Khê 23 km, sau khi b�?đánh hồi tháng 5/1950, t�?một c�?điểm, địch đã củng c�?Đông Khê thành cụm c�?điểm mạnh. Sau hơn hai ngày đêm chiến đấu ác liệt, quân ta đã tiêu diệt hoàn toàn cụm c�?điểm Đông Khê, diệt trên 300 tên địch, c�?vũ khí th�?chiến đấu và tạo ra th�?thuận lợi mới cho chiến dịch. Phối hợp với Đông Khê, tại th�?xã, quân ta n�?súng giam chân và tiêu hao địch. Trong trận m�?màn này, xuất hiện nhiều tấm gương chiến đấu và phục v�?chiến đấu dũng cảm. Chiến sĩ La Văn Cầu nh�?đồng đội dùng lưỡi lê chặt đứt cánh tay b�?thương của mình tiếp tục xông lên phá lô cốt địch, giương lá c�?đầu của phong trào giết giặc lập công. Đại đội trưởng Trần C�?lấy thân mình lấp l�?châu mai m�?đường cho đơn v�?xông lên diệt địch. Chiến sĩ dân công Đinh Th�?Dậu nhiều lần lăn vào lửa đạn cứu thương binh đưa v�?hậu tuyến�?nbsp;

Sau khi tiêu diệt Đông Khê, Ch�?tịch H�?Chí Minh và B�?ch�?huy Chiến dịch nhận định địch có th�?s�?chiếm lại Đông Khê đ�?gi�?Cao Bằng, hoặc phải đánh lên đ�?đón quân �?Cao Bằng rút lui. Do đó, ta cần “nh�?thú d�?vào tròng�?đ�?“khép vòng lưới thép�?tiêu diệt chúng Đúng như d�?đoán của Ch�?tịch H�?Chí Minh và B�?ch�?huy Chiến dịch, sau thất bại �?Đông Khê, Tổng ch�?huy quân đội Pháp quyết định rút khỏi Cao Bằng bằng cách chiếm lại Đông Khê làm nơi đón quân �?Cao Bằng v�? đồng thời cho quân đánh lên th�?xã Thái Nguyên hòng phân tán ch�?lực ta, cứu nguy cho biên giới; mặt khác m�?chiến dịch “Têra�? dùng Binh đoàn “Buya�?lên đánh chiếm Đông Khê làm đầu cầu đón quân �?Cao Bằng v�? 

Đêm 30/9/1950, Binh đoàn Lơ Pagiơ t�?Thất Khê lên định bất ng�?chiếm lại Đông Khê. Sáng 1/10/1950, b�?chặn đánh, chúng đã chiếm một s�?điểm cao �?cửa ngõ nam Đông Khê. Ý đ�?bất ng�?chiếm lại Đông Khê của địch b�?thất bại. Sáng ngày 7/10/1950, ta m�?đợt tiến công mới vào đội hình địch. Quân địch hoảng loạn tháo chạy, ta bám đánh và gọi hàng. Chiều ngày 8/10/1950, Lơ-pa-giơ  b�?bắt cùng B�?tham mưu gần Cốc X�? Binh đoàn Lơ-pa-giơ hoàn toàn b�?tiêu diệt. 

Được tin Binh đoàn Lơ-pa-giơ lâm vào cảnh khốn quẫn, sáng ngày 3/10/1950, binh đoàn Sáctông gồm 2.000 tên, cùng với tên tỉnh trưởng ngụy quyền Nông Ngọc Tu và một s�?tay chân đắc lực của chúng buộc phải rút khỏi th�?xã Cao Bằng. Ngày 3/10/1950, th�?xã Cao Bằng hoàn toàn giải phóng.

Sau khi rút khỏi th�?xã Cao Bằng, Binh đoàn Sáctông theo Quốc l�?s�?4,  hy vọng hợp quân với Lơ Pagiơ tại Cốc X�? Trên đường tháo chạy qua Cốc Gằng b�?Đại đội 398 thuộc tiểu đoàn địa phương chặn đánh. Đến Nặm Nàng, gặp đoạn đường ta đã phá hủy t�?trước, chúng phải b�?xe chạy theo đường rừng hướng v�?Bản Lủng, Mông Xã. Ngày 7/10/1950, cùng với b�?đội ch�?lực, ta đã chặn đánh địch tại Lam Hai, Nà Gạo, mặc dù máy bay địch ném bom bắn phá xuống trận địa gây cho ta thêm nhiều khó khăn nhưng với ý chí quyết thắng, với tinh thần ch�?động tiến công địch, b�?đội ta vây chặt địch �?Cốc X�? Tiếp theo Binh đoàn Lơ-pa-giơ, Binh đoàn Sác-tông cũng b�?tiêu diệt hoàn toàn, Sác-tông cùng với 20 sĩ quan trong B�?tham mưu và tên Nông Ngọc Tu, Tỉnh trưởng ngụy quyền Cao Bằng phải kéo c�?trắng xin hàng �?bản Nà Kéo. Trên một ngàn quân cứu viện gồm lính b�?binh và lính dù t�?Thất Khê lên cũng b�?quân ta đánh tại Bông Lau và Lũng Phầy. Trận tiêu diệt gọn Binh đoàn Sác-tông đã đưa chiến dịch tới toàn thắng trên địa bàn tỉnh Cao Bằng. Sau 29 ngày đêm chiến đấu anh dũng, đến ngày 14/10/1950, chiến dịch Biên giới toàn thắng, ta giải phóng 350.000 dân với diện tích rộng 4.500 km2. Chiến thắng Biên giới đã làm thay đổi cục diện chiến tranh giữa ta và Pháp. Sau chiến dịch này, quân ta liên tiếp giành quyền ch�?động tiến công địch, đẩy địch ngày càng lún sâu vào th�?phòng ng�?b�?động.

Thắng lợi của Chiến dịch Biên giới đánh dấu bước trưởng thành lớn của Đảng ta trong việc lãnh đạo và ch�?đạo chiến tranh. Đối với Đảng b�?Cao Bằng, qua chiến dịch cũng được trưởng thành v�?nhiều mặt. Chiến dịch Biên giới cho Đảng b�?thấy rõ những kh�?năng to lớn của nhân dân các dân tộc trong tỉnh, kh�?năng của b�?đội địa phương, dân quân du kích trong việc tham gia phục v�?chiến dịch và hợp đồng chiến đấu tiêu diệt sinh lực địch. Sau chiến dịch này, Ban Chấp hành tỉnh Đảng b�? Ủy ban kháng chiến hành chính tỉnh và các cơ quan khác của Đảng b�?học thêm được nhiều kinh nghiệm trong lãnh đạo và ch�?đạo chiến tranh �?địa phương, đặc biệt là kinh nghiệm vận động nhân dân các dân tộc thiểu s�?tham gia vào chiến dịch với một quy mô lớn, trong việc t�?chức thực hiện nhiệm v�?của Trung ương Đảng.

Ngay sau khi Cao Bằng được giải phóng (3/10/1950), Tỉnh ủy, Ủy ban kháng chiến Hành chính tỉnh ch�?đạo lực lượng vũ trang, các ban, ngành  và nhân dân trong tỉnh nhanh chóng tiếp quản, thu dọn giải quyết hậu qu�?chiến tranh, từng bước ổn định đời sống của nhân dân và nơi �? làm việc của cán b�? lực lượng vũ trang và các cơ quan nhà nước của tỉnh, đây là chiến thắng của ý Đảng, lòng dân, kết thúc một giai đoạn kháng chiến gian kh�?và kiên cường của Đảng b�? quân và dân các dân tộc Cao Bằng trong cuộc kháng chiến trường k�?anh dũng do Đảng ta lãnh đạo. Trong chiến thắng Chiến dịch Biên giới giải phóng Cao Bằng, Đảng b�?và quân dân các dân tộc trong tỉnh t�?hào đã đóng góp sức người, sức của, phối hợp hiệp đồng chiến đấu có hiệu qu�? hoàn thành xuất sắc nhiệm v�?trong chiến dịch. 

K�?niệm 73 năm Ngày Giải phóng Cao Bằng (3/10/1950 - 17/10/2023), là dịp đ�?tôn vinh và tri ân các anh hùng, liệt sĩ những người đã anh dũng hy sinh vì s�?nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, bảo v�?quê hương, đất nước. K�?tục và phát huy truyền thống cao quý của các th�?h�?cha anh đi trước, dưới s�?lãnh đạo của Đảng b�?tỉnh Cao Bằng, toàn th�?cán b�? đảng viên và nhân dân, chiến sĩ lực lượng vũ trang trong tỉnh luôn đoàn kết một lòng, phát huy dân ch�? năng động, sáng tạo tích cực hưởng ứng phong trào thi đua yêu nước gắn với thực hiện có hiệu qu�?việc đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách H�?Chí Minh; phấn đấu hoàn thành và hoàn thành vượt mức các mục tiêu, nhiệm v�?trong năm 2023; thực hiện thắng lợi Ngh�?quyết Đại hội  XIII của Đảng, Ngh�?quyết Đại hội Đảng b�?tỉnh lần th�?XIX.